Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μάχη της Αδριανούπολης (324)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
H Νέα Ρώμη (πρώην Βυζάντιο) στέφει τον Κωνσταντίνο Α΄. Σαρδόνυξ 18,5 Χ 12,2 εκατ., 4ος αι.

Η Μάχη της Αδριανούπολης διεξήχθη στις 3 Ιουλίου 324, [1] κατά τη διάρκεια ενός Ρωμαϊκού εμφυλίου πολέμου, ο δεύτερος που διεξήχθη μεταξύ των δύο Αυτοκρατόρων Κωνσταντίνου Α΄ και Λικίνιου. Ο Λικίνιος ηττήθηκε σοβαρά, με αποτέλεσμα ο στρατός του να υποστεί σοβαρές απώλειες. Ο Κωνσταντίνος Α΄ επωφελήθηκε από τη στιγμή, κερδίζοντας περαιτέρω μάχες (μάχη του Ελλησπόντου) σε ξηρά και θάλασσα, οδηγώντας αναπόφευκτα στην τελική ήττα του Λικίνιου στη Χρυσόπολη.

Ιστορικό

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι Παραδουνάβιες επαρχίες της Ρώμης. Η Αδριανούπολη και ο ποταμός Έβρος εμφανίζονται στην επαρχία της Θράκης.

Ο Κωνσταντίνος Α΄ είχε, σε προηγούμενο πόλεμο (το 316), νικήσει τον Λικίνιο στη μάχη των Cibalae και είχε κατακτήσει από αυτόν ολόκληρη τη Βαλκανική Χερσόνησο, με εξαίρεση τη Θράκη. [2] Είχε συναφθεί ειρηνευτική συμφωνία, αλλά η σχέση μεταξύ των δύο Αυτοκρατόρων παρέμενε άβολη. Μέχρι το 324 ο Κωνσταντίνος Α΄ ήταν έτοιμος να ανανεώσει τη σύγκρουση και όταν ο στρατός του, καταδιώκοντας μία δύναμη επιδρομής Βησιγότθων ή πιθανώς Σαρματών, πέρασε στην επικράτεια του Λικίνιου, δημιουργήθηκε ένα κατάλληλο casus belli. Η αντίδραση του Λικίνιου σε αυτή την εισβολή ήταν απροκάλυπτα εχθρική, παρακινώντας τον Κωνσταντίνο Α΄ να προχωρήσει στην επίθεση. Ο Κωνσταντίνος Α΄ εισέβαλε δυναμικά στη Θράκη. Ο στρατός του ήταν μικρότερος από αυτόν του Λικίνιου, αλλά περιείχε πολλούς βετεράνους σκληροπυρηνικούς στη μάχη και, καθώς είχε τον έλεγχο της επαρχίας του Ιλλυρικού, τους πιο ποιοτικούς στρατολογημένους. [3]

Η μάχη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το λάβαρον με το ΧΡ του Κωνσταντίνου Α΄, από αργυρό μετάλλιο.

Ο Λικίνιος στρατοπέδευσε τον στρατό του σε ισχυρή θέση κοντά στην Αδριανούπολη, τη μεγάλη πόλη της ενδοχώρας της Θράκης. Ο Κωνσταντίνος Α΄ προχώρησε ανατολικά από τη Θεσσαλονίκη, μέχρι που έφτασε στον ποταμό Έβρο, στον οποίο βρίσκεται η Αδριανούπολη, και δημιούργησε το δικό του στρατόπεδο. Ο Λικίνιος τακτοποίησε την αμυντική του γραμμή, μήκους 200 σταδίων, [4] σε μία ισχυρή θέση μεταξύ ενός ύψους που αγνοεί την πόλη και τη συμβολή τού Έβρου με έναν παραπόταμο. Οι δύο στρατοί παρέμειναν στη θέση τους για αρκετές ημέρες προτού τελικά ενωθεί η μάχη, όταν ο Κωνσταντίνος Α΄ πήρε την πρωτοβουλία περνώντας τον ποταμό εναντίον ενός καλά προετοιμασμένου και τοποθετημένου εχθρού, που είχε ανώτερη ποσότητα στρατιωτών. [4] [5] [6]

Ο Κωνσταντίνος Α΄ χρησιμοποίησε ένα τέχνασμα, για να περάσει με τα στρατεύματά του τον Έβρο. [6] Έχοντας παρατηρήσει ένα κατάλληλο σημείο διέλευσης, όπου το ποτάμι στένευε και επιβλεπόταν από μία δασώδη πλαγιά, διέταξε να συναρμολογηθούν εμφανώς υλικά και σχοινιά σε άλλο σημείο του ποταμού, πολύ μακριά από τη διάβαση που είχε επιλέξει, για να δώσει την εντύπωση ότι σκόπευε να χτίσει μία γέφυρα, για να περάσει από εκεί. [4] [5] Στη δασώδη πλαγιά, συγκέντρωσε κρυφά 5.000 τοξότες πεζικού και μία δύναμη ιππικού. Στη συνέχεια οδήγησε το ιππικό του επάνω από το πέρασμα, εκεί που στένευε το ποτάμι, και έπεσε επάνω στον εχθρό απροσδόκητα. Η αιφνιδιαστική επίθεση στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία και το υπόλοιπο του στρατού του πέρασε από το ίδιο σημείο. [4] [5] [6] Με τη θέση του στον ποταμό να έχει πληγεί, ο Λικίνιος απέσυρε τις δυνάμεις του και πήρε αμυντική θέση σε υψηλότερο έδαφος. Ωστόσο, αυτό έδωσε στον Κωνσταντίνο Α΄ την ευκαιρία για άλλη μία κίνηση και η επίθεσή του ήταν και πάλι επιτυχημένη. [7] Αυτό που ακολούθησε, σύμφωνα με τα λόγια του ιστορικού Ζώσιμου, ήταν «μία μεγάλη σφαγή». Σύμφωνα με τον Ζώσιμο, ο στρατός του Λικίνιου υπέστη απώλειες 34.000 νεκρών, αλλά ο αριθμός αυτός θεωρείται υπερβολή από τους σύγχρονους ιστορικούς. [4] [8] [6]

Κατά τη διάρκεια της επίθεσης, ο Κωνσταντίνος Α΄ οδήγησε το χριστιανικό του πρότυπο, το λάβαρον, και το μετέφερε σε οποιοδήποτε μέρος τού πεδίου, όπου τα στρατεύματά του φαινόταν να παραπαίουν. Η εμφάνιση αυτού τού φυλαχτού ενθάρρυνε τα δικά του στρατεύματα και τρόμαξε εκείνα του Λικίνιου. [9] Ο Κωνσταντίνος Α΄, που είχε τραυματιστεί ελαφρά στον μηρό, [10] σταμάτησε την επίθεσή του με τη δύση του ηλίου. Το σκοτάδι επέτρεψε στον Λικίνιο και τα υπολείμματα της δύναμής του να αποσυρθούν στο Βυζάντιο, στην ακτή και στην ασφάλεια τού στόλου του. [4]

Η μάχη ήταν από τις μεγαλύτερες του 4ου αι. Ο Ζώσιμος περιγράφει τον Κωνσταντίνο Α΄ να ηγείται προσωπικά τού ιππικού, που έσπασε την άμυνα του Λικίνου και αποδίδει την επιτυχία των δυνάμεων του Κωνσταντίνου Α΄ στο θάρρος και την πολεμική ικανότητα τού ίδιου τού Κωνσταντίνου Α΄. Ωστόσο άλλες σύγχρονες μαρτυρίες αποδίδουν την επιτυχία στην πειθαρχία των στρατευμάτων και στη felicitas του Κωνσταντίνου Α΄, την «καλή του τύχη». [6]

Συνέπεια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η προσπάθεια του Κωνσταντίνου Α΄ να ξεκινήσει μία εμφύλια σύγκρουση αποδείχθηκε επιτυχής, όπως και η εκστρατεία του εναντίον του Λικίνιου. Μετά τη μάχη στην Αδριανούπολη, ο Κωνσταντίνος Α΄ κινήθηκε για να πολιορκήσει το Βυζάντιο. Σε αυτό το σημείο της εκστρατείας, ο έλεγχος των δύο στενών (Ελλησπόντου και Βοσπόρου) που χώριζαν τη Θράκη από τη Μ. Ασία έγινε υψίστης σημασίας και για τους δύο Αυτοκράτορες. Ο γιος του Κωνσταντίνου Α΄, ο Κρίσπος διοικούσε το ναυτικό του σε έναν αγώνα με τον μεγαλύτερο στόλο τού Λικίνιου. Μετά τη ναυτική νίκη τύυ Κρίσπου στη μάχη του Ελλησπόντου, ο Κωνσταντίνος Α΄ πέρασε με τον στρατό του στη Βιθυνία. [11] Συνάντησε τον στρατό του Λικίνιου στην τελευταία μάχη τού πολέμου, στη Χρυσόπολη, στην ασιατική ακτή τού Βοσπόρου. Ο Κωνσταντίνος Α΄ κέρδισε μία συντριπτική νίκη. [12]

Αρχικά, υποχωρώντας στις εκκλήσεις της αδελφής του, ο Κωνσταντίνος Α΄ χάρισε τη ζωή τού κουνιάδου του, αλλά λίγους μήνες αργότερα διέταξε την εκτέλεσή του, παραβιάζοντας έτσι τον επίσημο όρκο του. Αυτό συνέβη επειδή ο Λικίνιος ήταν ύποπτος για προδοτικές ενέργειες και η διοίκηση τού στρατού πίεζε για την εκτέλεσή του. Έναν χρόνο αργότερα, ο γιος τού Λικινίου και ανιψιός τού Κωνσταντίνου Α΄, ο Λικινιανός, έπεσε επίσης θύμα των υποψιών τού Αυτοκράτορα. Εκτελέστηκε το 326 και αφαιρέθηκε το όνομά του από τις επίσημες επιγραφές. [13] [14] Ο Κωνσταντίνος Α΄ έγινε ο πρώτος, που έγινε κύριος ολόκληρου του Ρωμαϊκού κόσμου μετά την ανάδειξη του Μαξιμιανού ως συναυτοκράτορα από τον Διοκλητιανό το 286. [15]

Σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Eutropius, p. 155
  2. ↑ Odahl, p. 164
  3. ↑ Grant, p. 45
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Zosimus, II.22.3–7
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Pears, p. 5
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Stephenson, p. 180
  7. ↑ Syvanne, p. 270
  8. ↑ Pears, p. 6
  9. ↑ Odahl, p. 178
  10. ↑ Lieu and Montserrat, p. 47
  11. ↑ Odahl, pp. 179–180
  12. ↑ Odahl, p. 180
  13. ↑ Odahl, p. 160
  14. ↑ Grant, pp. 47–48
  15. ↑ Dunstan, p. 436

Βιβλιογραφικές αναφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρωταρχικές πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δευτερεύουσες πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μάχη_της_Αδριανούπολης_(324)&oldid=10774405"